Κυριακή του Θωμά αναβιώνει ένα μοναδικό ποντιακό έθιμο σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας.

Από τον Κορυδαλλό, την Καλλιθέα, την Αγία Βαρβάρα της Αττικής, μέχρι τη Νέα Κρώμνη Δράμας, τη Χαρίεσσα Νάουσας, την Καλαμαριά Θεσσαλονίκης και τη Νέα Τραπεζούντα Πιερίας, οι οικογένειες επισκέπτονται τα νεκροταφεία, φέρνοντας μαζί εδέσματα και ποτά και στήνουν «τραπέζι» επάνω στα μνήματα των αγαπημένων τους προσώπων. Η λύρα συνοδεύει το φαγοπότι και είναι μέρα γλεντιού για ζωντανούς και πεθαμένους.

Είναι μέρα «ανταμώματος» με τις ψυχές των αγαπημένων νεκρών που γλεντούν κι αυτές την Ανάσταση με τους ζώντες και προσδοκούν τη Δευτέρα Παρουσία.

Στο Θρυλόριο Κομοτηνής το έθιμο γίνεται ανήμερα του Αγίου Πνεύματος.
Στο Γηρομέρι Φιλιατών τη Δευτέρα του Πάσχα, αμέσως μετά τη θεία λειτουργία, οι συγγενείς των κεκοιμημένων κάνουν ένα διαφορετικό τρισάγιο στα μνήματα. Οργανοπαίχτες τραγουδούν κατά παραγγελία τα αγαπημένα τραγούδια των νεκρών, έτσι ώστε να ακουστούν πάνω στον τάφο τους και να σπάσει η νεκρική σιγή του κοιμητηρίου. Έτσι μοιράζονται κι αυτοί τη χαρά της Λαμπρής και αναμένουν τη δική τους ανάσταση.
Στο Πρωτοχώρι Κοζάνης το έθιμο τηρείται, επίσης, τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα.
Οι ρίζες του εθίμου χάνονται στα βάθη των αιώνων. Απεικονίσεις τελετών σε ταφικά κτερίσματα, κυρίως αγγεία, φανερώνουν τη «συνέχεια» του εθίμου από την αρχαιότητα έως σήμερα και τη σημασία της διατήρησης της μνήμης των προσφιλών μας προσώπων.

Τα Ανθεστήρια ήταν ετήσια γιορτή της αναγέννησης της φύσης και γιορτή των νεκρών προς τιμήν του Λιμναίου Διονύσου και του Χθόνιου Ερμή. Την ημέρα των «Χόων» πίστευαν ότι οι ψυχές ξαναγύριζαν στον επάνω κόσμο και βρίσκονταν αόρατες ανάμεσα στους ζωντανούς. Την ημέρα των «Χύτρων» γινόταν ανάκληση νεκρών και ακολουθούσαν σπονδές και προσφορές βρώσιμων σιτηρών, φαγητών και λουλουδιών.

Παρόμοια έθιμα συναντάμε και σε άλλες χώρες, όπως η Ημέρα των Νεκρών στο Μεξικό, όπου οι συγγενείς επισκέπτονται τους τάφους με τα αγαπημένα φαγητά και ποτά των νεκρών, διηγούνται ιστορίες και «σκαρώνουν» πειρακτικά στιχάκια. Γλέντι και τραγούδι δίνουν και εδώ μια διαφορετική νότα στη σχέση τους με τον θάνατο και τη διατήρηση της μνήμης.