ΤΙ ΤΡΩΜΕ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΗΔΕΙΑ

ΤΙ ΤΡΩΜΕ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΗΔΕΙΑ

Στην τελετουργία της κηδείας και συγκεκριμένα μετά τον ενταφιασμό του αποθανόντος, συμπεριλαμβάνεται και το γεύμα που έχει επικρατήσει να λέγεται «μακαρία» ή «μακαριά». Συγγενείς και φίλοι κάθονται όλοι μαζί στο ίδιο τραπέζι και γευματίζουν, τιμώντας τη μνήμη του νεκρού και παρηγορώντας ο ένας τον άλλον.

Η συμπαράσταση στους πενθούντες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής ζωής, ανεξάρτητα από τις αλλαγές που έχουν επέλθει με το πέρασμα του χρόνου. Η κοινότητα όπου έζησε ο αποθανών, συμπαραστέκεται με λόγια και με έργα στους συγγενείς που βιώνουν τη θλιβερή απώλεια. Η περίοδος του πένθους «απαλύνεται» με τη διαρκή παρουσία ανθρώπων στο σπίτι του νεκρού, αλλά και με τη διευκόλυνση σε πρακτικότερα ζητήματα, όπως αυτό του φαγητού. Οι επισκέπτες συνηθίζουν να φέρνουν μαγειρεμένη τροφή στους πενθούντες και να μοιράζονται μαζί τους λόγια παρηγοριάς.

Οι συνήθειες ποικίλουν από μέρος σε μέρος, αλλά κοινός τόπος είναι ότι με το πέρας της κηδείας προσφέρεται ζεστό γεύμα στους συγγενείς και τους φίλους της οικογένειας. Πανάρχαια συνήθεια, που διατηρήθηκε ζωντανή ως τις μέρες μας, χωρίς υποχρεωτικό χαρακτήρα, αλλά πολύ σημαντική τόσο για τη διαχείριση του πένθους, όσο και ως φόρο τιμής στη μνήμη του αποθανόντα.

Επικρατέστερη είναι η ψαρόσουπα, εύπεπτη και δυναμωτική. Τα ψάρια ως διατροφική συνήθεια, είναι συνδεδεμένα με πολλές εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής των Ελλήνων. Η αφθονία τους, το νερό μέσα στο οποίο ζούνε, αλλά και οι θρησκευτικοί συμβολισμοί, τα καθιστούν πρόσφορη τροφή για τη συγκεκριμένη περίσταση.

Πολύ συνηθισμένη, επίσης, είναι η φασολάδα στη «θανέσα» ή «περίδειπνο», όπως αποκαλείται το γεύμα μετά την κηδεία στην ποντιακή παράδοση. Τα ψυχανθή, όπως οι φακές, είχαν επίσης συμβολικό χαρακτήρα κατά την αρχαιότητα, με αναφορές όπως αυτή του Θεόφραστου που περιγράφει τον «φακό» ο οποίος μαγειρευόταν με πολλούς τρόπους και τρωγόταν στα μετά την κηδεία δείπνα.

Η συμπαράσταση της κοινότητας είναι πολύ σημαντική σε αυτή τη δύσκολη στιγμή και διευκολύνει την ομαλή επάνοδο της κανονικότητας μέσω του φαγητού που παραμελείται πολλές φορές λόγω του πένθους. Η ζωή συνεχίζεται, ενώ η μνήμη του νεκρού τιμάται και οι άνθρωποι αποδέχονται το αναπόφευκτο, αφού «θάνατος έν’, αέτσ’ έν’ (θάνατος είναι αυτός, έτσι γίνεται).